menu

Restauratieverslag van een kaarttafel

Een openklapbare halve kaarttafel in Regency stijl had dringend nood aan restauratie.

De tafel is gefineerd in mahoniehout, gelijmd op een fruithouten basis. De poten zijn ook gefineerd met eik als drager. Ze kan gebruikt worden als

  • half cirkelvormige tafel tegen een muur
  • als ronde tafel
  • als kaarttafel waarbij het blad overtrokken is met een groen speellaken en de randen uitgevoerd zijn in een cirkelrand uit mahonie fineer

Om bovenstaande te realiseren heeft de tafel in het midden een scharniersysteem en een “pootlade” die je kan uittrekken als steun wanneer de tafel volledig rond wordt gebruikt. De opranden en onderste pootdelen zijn versierd met koperen biezen.

Initieel was de restauratieopdracht gericht op het lijmen van de houtverbindingen, het vastzetten van koperen biezen, het herstellen van het fineer van de oprand en het politoeren van de oppervlakken.

Voor aanvang van de restauratie wordt steeds een evaluatie en rustperiode ingelast zodat het meubel na transport kan ontspannen en eigen worden met de nieuwe omgeving. Anders zit er teveel stress in het meubel en dat werkt nadelig op de restauratie. Uit de evaluatie bleek dat de tafel sterk aangetast was door houtkever (memel in de volksmond). In bijzonder de volgende delen:

  • de randen van de fruithouten tafelbladen die als drager dienen voor het mahoniefineer. Daarom loste de koperen biezen van de basis omdat de nagels geen hechting meer hadden met hout maar eerder met houtpoeder als resultante van de aantasting.
  • het onderste halve blad dat dienst doet als de helft van de kaarttafel waardoor ook het speellaken boorgaatjes vertoonde. Het speellaken was ook erg vervallen en verkleurd.
  • de oprand van de tafel die bestaat uit samengestelde grenen houten balkjes. Door de houtaantasting waren enkele balkjes zodanig aangetast dat ze zo goed als niet meer bestonden waardoor de structuur van de oprand verstoord werd. Dit gaf dan weer aanleiding tot spanningen in de fineerlaag waardoor ze scheurde.
Aantasting door houtworm en de gescheurde fineerlaag van de oprand

Restauratie deontologisch werd gekozen om:

  • het meubel tegen houtworm te behandelen door injectie
  • het onderste blad te vervangen door een multiplex blad waarop de originele mahonie randen op overgezet werden. Omdat het multiplex blad als dragen dient en verder ook niet zichtbaar is, is dit een goede en vooral mechanische sterkere en stabiele oplossing.
  • de aangetaste randen in te vullen met polyester giethout. Dit heeft als voordeel dat er geen stress in het overblijvende materiaal wordt gebracht door intense houtbewerking. Wel werden de randen eerste geconsolideerd met een PU verzegeling en voorzien met enkele verankeringspunten voor het giethout.
  • de aangetaste houten balkjes te vervangen door nieuwe, in vorm gebracht en gelijmd en geïntegreerd in de originele oprand.
  • de fineerlaag van de oprand volledig te vervangen door nieuw bijpassend mahoniefineer van 1mm dik met de nat in nat fineermethode. Hierbij wordt een lijmvoorbereiding gemaakt met een laag warme konijnenvellenlijm op de ondergrond. Nadat de lijm gedroogd is wordt de fineerlaag langs 1 kant bevochtigd en na indringing van het vocht langs de andere kant ingestreken met warme konnijnenvellenlijm en direct gekleefd op de voorgelijmde oprand en gestreken met een fineerhamer.
  • een nieuw speellaken op de basis op te spannen en te lijmen waarbij enkel de buitencirkel gelijmd wordt zodat het midden mooi kan inplooien als de tafel in de half-cirkelvorm gesloten wordt.

Verder werden alle mechanische verbindingen hersteld en opnieuw gelijmd.

Na de mechanische restauratie werden de nieuwe toegevoegde delen fijn geschuurd en gegrond met puimsteenpoeder en sumatraolie waarna enkele lagen politoer werden aangebracht. De nog originele delen werden gereinigd met ethanol en staalwol met “korrel” 000. Verder werden alle oppervlakken verder gepolitoerd waarbij de eerste lagen vooral dienden om de integratie van de nieuwe en oude delen te bewerkstelligen en de laatste lagen de “finishing touch” betekende voor deze restauratie.

van links naar rechts: onderste blad klaar voor het aanbrengen van een speellaken, opstelling als een gewone ronde tafel, opstelling als halfronde tafel tegen een wand
Geverifieerd door MonsterInsights